همه چیز از همه جا

 یکی از مشکلات رایج که همه افراد در طول زندگی آن را تجربه میکنند، نفخ شکم است. این مشکل باعث میشود، دفع باد از بدن به سختی انجام شده و یا انجام نشود، خوشبختانه این مشکل غالباً جدی نبوده و با رعایت یکسری نکات قابل پیشگیری و درمان است. پیشنهاد میکنم، برای اطلاعات بیشتر مطالعه این مطلب را تا انتها از دست ندهید: 

نفخ شکم چیست؟

نفخ شکم یک اصطلاح پزشکی برای یک مشکل رایج گوارشی است. در حالت طبیعی باید گازهای داخل شکم و دستگاه گوارش از طریق مقعد دفع شوند. در صورتی که به هر دلیلی این گاز در دستگاه گوارش تجمع کند، باعث نفخ شکم خواهد شد.

تجزیه غذاها توسط بدن، باعث تجمع گاز در دستگاه گوارش می‌شود. همچنین  خوردن یا آشامیدن نیز باعث می‌شوند، حجم زیادی از گاز ها وارد بدن شود.  برخی از شرایط مانند سندرم روده تحریک پذیر، بیماری سلیاک و گاستروپارزی و بواسیر نیز می توانند باعث نفخ بیش از حد شوند.  

در برخی موارد، گاز می تواند باعث درد و نفخ شود و فعالیت های روزانه شما را تحت تاثیر قرار دهد. تنظیم رژیم غذایی، مصرف داروها و ورزش ممکن است به کاهش ناراحتی ناشی از تجمع گاز کمک کند.

علت نفخ شکم

گاز های دستگاه گوارش عمدتاً از دو طریق بلع هوا، حین غذا خوردن و تجزیه غذا وارد بدن میشوند. از دیگر عواملی ایجاد نفخ می توان به این موارد اشاره کرد: 

بلعیدن هوا

بلعیدن هوا در طول روز، به طور معمول در حین خوردن و آشامیدن، طبیعی است. به طور معمول، فقط مقدار کمی هوا را می بلعید. اگر مرتباً هوای بیشتری می بلعید، ممکن است دچار نفخ بیش از حد شوید. موارد زیر باعث میشود، مقدار بیشتر هوا وارد دستگاه گوارش شود:

جویدن آدامس

سیگار کشیدن

پوشیدن پروتزهای گشاد

مکیدن اشیایی مانند سر قلم

نوشیدن نوشابه های گازدار

خوردن یا نوشیدن خیلی سریع

رژیم غذایی

مصرف برخی از غذاها میتواند نفخ را تا چندین برابر افزایش دهد، به عنوان مثال، کربوهیدرات ها باعث تجمع گاز در بدن می شوند. پروتئین ها و چربی ها نسبت به کربوهیدرات ها گاز کمتری ایجاد می کنند. با این حال، برخی از پروتئین ها می توانند باعث شوند که گاز بوی قوی تری داشته باشد.

برخی از غذاهایی که نفخ را افزایش میدهند، عبارتند از:

لوبیا

کلم

کلم بروکلی

کلم بروکسل

غلات کامل

مارچوبه

شیر

محصولات لبنی

پیازها

گلابی ها

کنگر فرنگی

گندم

سبوس جو دوسر

نخود فرنگی

سیب زمینیها

ذرت

کشمش

عدس

آلو

سیب

غذاهای سرشار از فروکتوز یا سوربیتول، مانند آب میوه ها و آبنبات های بدون قند

نفخ شکم - درمان کلینیک

غذاهای فراوری شده

هضم این غذاها ممکن است مدت زیادی طول بکشد که منجر به بوی نامطبوع مرتبط با نفخ می شود. همچنین، برخی از مواد غذایی وجود دارد که بدن نمی تواند به طور کامل آن را جذب کند. این بدان معنی است که آنها بدون هضم از روده کوچک به روده بزرگ  منتقل میشوند.

روده بزرگ حاوی مقدار زیادی باکتری است که سپس غذا را تجزیه می کند و در حین انجام این کار گازهایی آزاد می کند. تجمع این گاز باعث ایجاد نفخ می شود.

همه غذاها باعث ایجاد گاز اضافی در همه افراد نمی شوند. بدن هر فرد واکنش های مختلفی را در برابر غذاها دارد، بنابراین هر شخص باید رژیم غذایی خود را کنترل و غذاهایی که باعث نفخ می‌شوند را شناسایی کند.

بیماری زمینه ای

اگر رژیم غذایی حاوی مقدار زیادی کربوهیدرات یا قند نیست و هوای بیش از حد را نمی بلعید، نفخ بیش از حد ممکن است ناشی از یک بیماری باشد. بیماری هایی که می تواند باعث ایجاد نفخ شود، از مشکلات سلامتی موقت تا مشکلات مزمن گوارشی را شامل می شود. برخی از این شرایط عبارتند از:

یبوست

گاستروانتریت

عدم تحمل غذایی، مانند عدم تحمل لاکتوز

سندرم روده تحریک‌پذیر

بیماری کرون

بیماری سلیاک

دیابت

اختلالات اشتها

کولیت زخمی

سندرم دامپینگ

بیماری ریفلاکس معده (GERD)

پانکراتیت خود ایمنی

زخم معده

ایا بواسیر باعث نفخ شکم میشود؟

بواسیر یا هموروئید شایع ترین بیماری مقعدی است؛، که در اثر تورم توده سیاهرگ ها در مقعد ایجاد میشوند. بواسیر شامل دو نوع داخلی و خارجی می‌شود، در نوع داخلی سیاهرگها داخل کانال مقعد قرار دارند و در نوع خارجی زیر پوست اطراف مقعد ظاهر میشوند.

در موارد ممکن است هموروئید احتمال نفخ و درد شکم را افزایش دهد، زیرا بواسیر داخلی از تخلیه گاز جلوگیری کرده و حتی در مواردی که بواسیر بزرگ تر شده، خروجی مقعد را مسدود نماید. در این موارد دفع مدفوع به سختی انجام شده و حتی ممکن است با درد شدید و خونریزی همراه باشد. 

مشاوره تشخیص هموروئید

اگر علائم و نشانه های بواسیر را تجربه می کنید اما از وجود این بیماری مطمئن نیستید، برای تعیین وقت معاینه و مشاوره با ما تماس بگیرید.

درمان های خانگی برای نفخ شکم

ممکن است بتوانید با ترکیبی از تغییرات سبک زندگی و تنظیم رژیم غذایی، گاز اضافی را از بین ببرید و نفخ را کاهش دهید. درمان های خانگی برای نفخ شکم عبارتند از:

یادآوری غذایی که باعث نفخ شکم میشوند: واکنش بدن هر فرد در مقابله با خوراکی ها با فرد دیگری متفاوت است، بنابراین می‌بایست هر فرد به طور اختصاصی لیستی از غذاهایی که باعث نفخ شده اند را تهیه  و از مصرف این خوراکی ها پرهیز کند.

تنظیم رژیم غذایی : اگر رژیم غذایی حاوی مقدار زیادی کربوهیدرات است که هضم آنها دشوار شده است، سعی کنید آنها را جایگزین کنید. کربوهیدرات‌هایی که هضم آسان‌تری دارند، مانند برنج و موز، جایگزین‌هایی هستند که ممکن است نفخ را کاهش دهند.

کاهش حجم غذا و افزایش تعداد وعده های غذایی :  خوردن حدود پنج تا شش وعده غذایی کوچک در روز به جای سه وعده بزرگتر ممکن است فرآیند هضم را برای سیستم گوارش آسان تر نماید.

تلاش برای کاهش بلعیدن هوا : بهتر است از کارهایی که باعث میشوند، مقدار زیادی هوا ببلعید پرهیز کنید، به طور مثال از جویدن آدامس، سیگار کشیدن پرهیز کنید.

نوشیدن آب زیاد : هیدراته نگه داشتن بدن می تواند  به جلوگیری از یبوست و پیشگیری از تجمع گاز کمک کند.

ورزش منظم :  ورزش میتواند در بهبود فرآیند هضم  موثر باشد و از نفخ شکم جلوگیری کند.

مصرف پروبیوتیک ها پروبیوتیک ها : پروبیوتیک هایی مانند لاکتوباسیلوس و بیفیدوباکتریوم، ممکن است هضم منظم را تقویت کنند، که می تواند به کاهش گاز کمک کند. پروبیوتیک ها را می توان در مکمل های بدون نسخه (OTC) و غذاهای تخمیر شده مانند کلم ترش و ماست یافت.

تغییر وضعیت بدن : نشستن در وضعیت عمودی می تواند به بدن کمک کند تا گاز اضافی را آزاد کند.

استفاده از پد گرمایشی قرار دادن یک پد گرم کننده یا بطری آب گرم روی شکم می تواند به کاهش درد و گرفتگی ناشی از گاز اضافی کمک کند.

مصرف زنجبیل : زنجبیل به تقویت هضم کمک کرده و در کاهش نفخ و درد شکم موثر است.

درمان نفخ شکم

بسته به علت مشکل می توان از داروها نیز برای درمان نفخ شکم استفاده کرد. گزینه های درمانی عبارتند از:

داروهای بدون نسخه: داروخانه ها داروهای مختلفی مانند بیسموت ساب سالیسیلات (پپتو-بیسمول) و سیمتیکون (Gas-X، Phazyme) را ارائه می دهند که می توانند به تسکین نفخ کمک کنند.

داروهای تجویزی: برخی از داروهای تجویزی می‌توانند شرایط زمینه‌ای مانند IBS یا رشد بیش از حد باکتری‌های روده کوچک که باعث ایجاد گاز می‌شوند را هدف قرار دهند. درمان این بیماری به نوبه خود ممکن است نفخ را کاهش دهد.

مکمل ها: اگر عدم تحمل لاکتوز دارید، مصرف لاکتاز (موجود OTC) ممکن است در هنگام مصرف محصولات لبنی به کاهش گاز کمک کند. مکمل دیگر، آلفا گالاکتوزیداز (Beano)، می تواند به بدن در تجزیه حبوبات و سبزیجات به منظور کاهش گاز کمک کند.

قبل از مصرف هرگونه دارو یا مکمل با یک متخصص یا پزشک گوارش مشورت کنید.

تشخیص نفخ

اگر نگران نفخ شکم هستید، بهتر است با یک متخصص مشورت کنید،  پزشک جهت تشخیص علت نفخ موارد زیر را مورد ارزیابی قرار میدهد:

علائم 

رژیم غذایی 

عادات خوردن و آشامیدن (مانند اندازه وعده های غذایی و سرعت غذا خوردن)

داروها و مکمل های مصرفی

سابقه پزشکی 

آنها همچنین ممکن است یک معاینه فیزیکی برای بررسی تورم، حساسیت، یا صداها در شکم انجام دهند. این ممکن است شامل معاینه فیزیکی راست روده باشد.

ممکن است پزشک جهت تشخیص علت نفخ آزمایشات دیگری را از جمله عکسبرداری با اشعه ایکس، آزمایش خون، و آزمایش مدفوع را تجویز کند 

 یکی از رایج ترین مشکلات ناحیه مقعد، بوی بد مقعد یا باسن است. این مشکل آزار دهنده و خوشایند می‌تواند بر روی زندگی اجتماعی و فردی بیمار تاثیر مستقیمی داشته و حتی روند زندگی عادی را برای فرد دچار اختلال نماید. این بوی ناخوشایند علت های بسیار زیادی دارد که معمولاً از بیماری های ناحیه مقعد نشات می گیرد. توصیه می کنیم، در صورت بروز این مشکل ترس و خجالت را کنار بگذارید، در اولین فرصت برای بررسی این مورد به پزشک مراجعه کنید.